ALEKSANDER DOLIŃSKI
Termin „ mass customization ” zawiera w sobie dwa różne pojęcia – „ mass production ” ( produkcja masowa ) i „ customization ” ( produkcja dla indywidualnego klienta ). To strategia łącząca korzyści kosztowe masowej produkcji z ofertą indywidualnej personalizacji produktu . Jej celem jest dostarczanie produktów dostosowanych do potrzeb klienta po niższych kosztach . Pierwsze zdarzenie masowej indywidualizacji zaakcentował Stanley M . Davis w 1987 r ., opisując w swojej książce zjawisko koszul „ szytych na miarę ” w produkcji masowej . Na tym przykładzie udowodnił , że indywidualizacja oferty rynkowej dla danego przedsiębiorstwa nie powoduje istotnego wzrostu kosztów . Słowo „ masowa ” oznacza , że produkcja jest skoncentrowana na ilości produkowanych przez przedsiębiorstwo dóbr , „ kastomizacja ” zaś odnosi się do produkcji , która jest zindywidualizowana dla pewnego klienta . Taka produkcja albo usługa jest wykonywana na wymogi rynku globalnego , ale jednocześnie bierze pod uwagę różne potrzeby oraz wymogi indywidualnego klienta . Taki sposób produkowania wyrobów jest wykorzystywany w zasadach produkcji jednakowych dóbr przez względnie długi czas , najczęściej kilka lat . Dziś konkurencyjne są te firmy , które potrafią dopasować się do oczekiwań klienta i zaoferować spersonalizowany produkt . Nie dziwi fakt , że czołowe przedsiębiorstwa produkcyjne i liderzy w swoich branżach coraz częściej działają w warunkach masowej kastomizacji . Co ciekawe , są w Polsce firmy , które dzięki masowej personalizacji odnoszą sukces za granicą .
Powrót znanego rozwiązania
Personalizacja nie jest jednak niczym nowym – produkty były tworzone pod konkretne zamówienie od wieków . Zmieniła to dopiero pierwsza rewolucja przemysłowa , gdy w XIX w . przedsiębiorstwa zaczęły produkować dużo i tanio , na masową skalę . Strategia ta sprawdzała się do czasu , w XXI stuleciu odbiorcy chcą mieć bowiem produkty dopasowane do ich indywidualnych potrzeb . Firmy zaczęły poszukiwać modeli pozwalających produkować spersonalizowane wyroby tanio i szybko , w modelach tych sami klienci mogą np . konfigurować ostateczny produkt , wykorzystując wyznaczony szablon , dzięki narzędziom online . Kreatory wizualne umożliwiają stały podgląd graficzny , przez co klient projektujący lub konfigurujący produkt może zobaczyć , jak będzie wyglądał ostateczny rezultat . Jednym z pierwszych przedsiębiorstw oferujących indywidualne konfigurowanie był Dell . Komputery tej firmy mogły być skonfigurowane przez klientów zgodnie z ich potrzebami , przez co Dell stał się liderem rynku IT . Z każdym rokiem kastomizacja staje się coraz popularniejsza w branżach gastronomicznych , obuwniczych , odzieżowych , meblarskich oraz wielu innych . Kastomizację stosują Nike , Adidas , IKEA , Levi ’ s oraz koncerny samochodowe , takie jak BMW , Toyota czy Volkswagen . Nike i Adidas umożliwiają klientowi zaprojektowanie butów według własnych upodobań , mBank i Deutsche Bank wprowadziły możliwość zaprojektowania wzoru na kartach płatniczych , a niektóre restauracje pozwalają klientowi tworzyć wraz z kucharzem menu .
Kastomizacja a personalizacja
Kastomizacja produktu różni się od personalizacji tym , że w wypadku personalizacji przedsiębiorstwo potrzebuje informacji o potrzebach klienta , na podstawie których dostosuje produkt , żeby zaś je zdobyć , musi liczyć się z kosztami . Z kolei w wypadku kastomizacji przedsiębiorstwo nie musi mieć tych informacji i tworzy produkt o określonych przez samego klienta elementach i modyfikacjach . Ponadto często w wypadku kastomizacji cena produktu jest wyższa ze względu na jego indywidualny charakter , ale spełnia on więcej wymagań klienta niż standardowa opcja .
19